Levensvragen ontstaan meestal als je leven niet meer vanzelfsprekend is. Het zijn de ‘trage vragen'. Maar weet dat het nooit te laat is, hoe weinig tijd er ook lijkt te zijn. Het 'nu' waarin de vragen komen is altijd het juiste moment. Om de balans op te maken, om het leven langzaam, voorzichtig, bewust af te sluiten. Om de overgang naar de dood te maken. Het ‘nu’ is altijd het juiste moment. Je bent nooit te oud om zachter te sterven dan je voor mogelijk had gehouden. Nooit.
Deze vragen liggen altijd in elkaars verlengde, maar omdat we in onze cultuur veelal afstand genomen hebben van onze sterfelijkheid, is er in de laatste fase van het leven veel behoefte aan houvast.
"Heb je een goed leven gehad?" vroeg ik jaren geleden aan een oudere man in een hospice. Hij antwoordde: "Guy, zelfs als je me een miljard euro zou geven om mijn leven opnieuw te leven, zou ik het geld niet aannemen." Het werd gezegd. De tranen die volgden waren wezenlijk. Op dat moment hoefde het niet meer gedragen te worden. Het werd achtergelaten.
Op een dag, toen ik tevreden was, besloot ik vrijwilligerswerk te doen in een hospice, een thuis waar mensen zich voorbereiden op de overgang van leven naar dood. Daar ontmoette ik mensen die blij, verdrietig, jong, oud, bang, zelfverzekerd, strijdlustig en moedeloos waren. Of een combinatie van al deze emoties. Of hele andere.
Zo iemand ken je ook. Misschien ben jij ook zo iemand. Welke emotie er ook ervaren wordt, een gesprekspartner kan verzachting bieden. Vrede geven. Opluchten. Of iets heel anders. Het kan van tevoren niet worden bedacht, maar als het gebeurt, dan spreekt het vanzelf.
Soms heel letterlijk: een vrouw weet dat haar tijd bijna is gekomen. Ik stel haar een paar vragen. Ze antwoordt niet. Ze huilt. Drie kwartier. En dan zegt ze: "dit is een van de waardevolste gesprekken die ik in tijden heb gehad". Ze huilde gewoon. En zei niets. Toen en daar heeft ze zichzelf gezien, zichzelf gevoeld. En alles wat was en nog moest komen, werd in vrede aanvaard.
Er is geen oordeel, geen doel, er is zelfs geen methode. Er is alleen ruimte. En er is zachtheid.
Het gaat erom dat je achterlaat wat je niet mee hoeft te nemen. Het gaat om het delen van wat je nog wilt delen. Het gaat over zeggen wat nog gezegd moet of wil worden. Het gaat over jou, je leven en je dood. En het gaat erom hoe ik daarbij kan helpen.
Je kent iemand die binnenkort zal overlijden, of je bent zelf zo iemand? Graag help ik je bij het nemen van een paar van de laatste stappen. Om het stervensproces te vergemakkelijken. Dat is iets wat ik heel graag doe, hoe vreemd dat ook mag klinken.
Het begint met een gesprek van een uur*. Daar wordt een verhaal, al dan niet in stilte, gedeeld. Het wordt gevoeld. Daar kan al iets gebeuren, en als er iets gebeurt, dan gebeurt het als 'vanzelf'. Of niet, maar meestal wel. Het is elke keer een klein wonder, zonder dat het een wonder is.
Tijdens de vervolgontmoetingen is alles altijd anders. Maar één ding is altijd hetzelfde: er is een welkom, voor alles wat was en wat nog gaat komen. En er is een ander. Een gesprekspartner, waartegen alles wat wordt gezegd, weerklinkt. Het is als de wandelaar in de bergen, eenzaam op de weg, die zijn of haar eigen stem hoort, en dan terug hoort. De echo van je woorden in een vredig dal tussen bergtoppen: een welkom aan jezelf. Een bedankje aan jezelf.
Het is goed, zo.
* Meer informatie op de pagina tarieven.
Ik help je in het onderzoek naar wat je wilt zeggen. Waartoe en waar je je in deze fase van je leven geroepen voelt. Samen onderzoeken we welke vorm dit kan aannemen en hoeveel tijd en energie je erin wilt steken. Dit alles gebeurt in het eerste uur, de intake. Dan maken we een 'plan op maat'. De uitwerking en uitvoering hiervan kan intensief en diepgaand zijn, of juist heel licht en zacht. Het kan een uur duren, maar ook weken, maanden en zelfs jaren. Alles hangt af van je wensen en capaciteiten. In het ‘nu’. Het gaat om wat je wilt achterlaten, op de dag, dagen, weken, maanden of jaren voor (en na) je overlijden.
Wat het ook is.*
* Bewust worden van je sterfelijkheid hoeft wat mij betreft niet te beginnen als je oud of ziek bent. Ik acht het zelfs raadzaam om daar, als je die impuls voelt, eerder mee te beginnen. Dat kan op elke leeftijd. In andere woorden: als je de behoefte hebt om te praten over wat de dood betekent, voor jou, in het nu, maar ook naar de toekomst toe, dan ben je van harte welkom om contact met me op te nemen. Een soort van 'memento mori 2.0'. Een moderne, positieve en proactieve kijk op het oude 'gedenk te sterven'.
Tranen achtergelaten in eenzaamheid zijn verdriet. Tranen gedeeld met een ander zijn een verhaal. Gedeelde sprakeloosheid is ook een gesprek.
Wat belast je? Wat zit er nog in je? Wat zoekt er naar een uitweg? Of moet het daar blijven? Niemand kan het stervensproces voor jou verlichten, jij bent de enige die dat kan, maar vaak kan een gesprek daarbij ondersteunen. Mijn taak is om je te helpen vinden wat er nog in je is, dat naar een uitweg zoekt. Dat doen we zonder oordeel of verwachting, in rust en ruimte.
Dat wat je los kunt laten betekent verlichting: het zorgt ervoor dat je je makkelijker kunt verplaatsen. En het is mogelijk om los te laten. Nu, juist omdat je verblijf hier ten einde loopt. Dat wat weegt hoeft niet meegenomen te worden. Erken en accepteer dat wat was, zonder oordeel. Niet omdat het moet -het hoeft echt niet- maar omdat het kan. Elk oordeel is onbeduidend in het aangezicht van oneindigheid.
Alles wat je uiteindelijk loslaat verlicht je laatste reis.